ስግው ቃል ብቅ.ኣትናቴዎስ ዘእስክንድርያ
በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ ኣሐዱ ኣምላክ ኣሜን።
“ዝኾነ ሰብ ናይ ቅዱስ ኣትናቴዎስ ጽሑፍ እንተረኺቡ፣ ነቶም ዘይረኽብዎ ምእንቲ ከንብብዎ ወረቐት ዘለዎ ኣብ ወረቐት፣ ወረቐት ዘይብሉ ኣብ ክዳኑ ይጽሓፎ”። ኣባ ቆዝማ (መበል 44 ፓትሪያሪክ ዘእስክንድርያ)
ነዛ መጽሓፍ ካብ ዘንብባ ዳርጋ ዓሰርተ ዓመት ይገብር፣ ምስ ኣነበብክዋ ብሓቂ ኦርቶዶክሳዊ ምዃነይ ሓበን ተሰሚዑኒ። ከመይሲ ፣ ኣብዛ ሓጻር ግን ዓሟቕ መጽሓፍ ካብ ኦሪት ዘፍጥረት ክሳብ ራእይ ዮሃንስ ንዘሎ መልእክቲ ወንጌል ኣዝዩ ዉሕሉልን መንፈሳዊን፣ ሎጂካዊን፣ መጽሓፍ ቅዱሳዊን ብዝኾነ ኣገባብ ሰፊሩ ንረኽቦ። ወዲ 19 ዓመት ዲያቆን እንከሎ ዝተጻሕፈት ኮይና፣ ትምህርታ ግን ኣዝዩ ሰፊሕን ንጹርን እዩ። ዲያቆን ክነሱ፣ መልእክቱ ግና ዕድመ ናይ ዚጸገበ ዓቢ መምህር እዩ። ብሓቂ ነዚ መጽሓፍ ተዓጊስኩም ኣንቢብኩም እንድሕሪ ወዲእኹሟ፣ ኣብ ብርኪኹም ሰጊድኩም፣ ነዚ ጥበብ ኣብ ቅዱስ ኣትናቴዎስ ንዘሕደረ እግዚአብሔር ኣምላኽ ከተመስግኑ ኢኹም። ኢንግሊሽ ተንብቡ ካብዚ ሊንክ ወሲድኩም ኣንብብዋ፣ http://www.copticchurch.net/topics/theology/incarnation_st_athanasius.pdf፣ ነቶም ትግርኛ እተንብቡ ግና፣ ብዓቕመይ ቶርጊመ ኣቕሪበልኩም ኣሎኹ። እቲ ጽሑፍ ኣዝዩ ዓሙቚን ክትትርጉሞ ኣዝዩ ስለዘሽግር፣ ኣብ ገሊኡ ነቲ ኢንግሊሽ ኣስፊረዮ ኣሎኹ። ብሕብሪ ተሰነየ ጽሑፍ ዉን ወሲኹሉ ኣሎኹ፣ እዚ ነቲ ብትግሪኛ ክሰፍር ኣዝዩ ዘሸግር ቃላት መረዳእታ ክኸዉንን፣ እንኮላይ ነቲ መጽሓፍ ንክትርድእዎ ክሕግዘኩምን እዩ።
ዝተጻሕፈትሉ ዘመን
ቅድሚ ጉባኤ ኒቅያ ኣብ ከባቢ 322-4 ዓ.ም. ከመ ዝተጻሕፈት ይንገር።
ናብ መን ተጻሒፋ
ቅዱስ ኣትናቴዎስ ናብ መቃርዮስ ዝበሃል ዓርኩ እዩ ነዛ መጽሓፍ ጽሒፍዋ። ኣብቲ መጽሓፍ ኣብ ቀዳማይ ቁጽሪ “መፍቀሪ ክርስቶስ ዝኾንካ መቃርዮስ፣“ ብምባል ስሙ ዝጠቀሶዉን ናብኡ ስለዝጸሓፋ እዩ። ቀደም ኣቦታትና ብዛዕባ እምነትን ክሪስቲያናዊ ህይወትን ደብዳቤ ብምጽሓፍ ነንሕድሕዶም ይመሃሃሩ ኔሮም። ቅ.ኣትናቴዎስ ነዛ መጽሓፍ በብምዕራፍ ብምምቃል በብርእስቲ ጌሩ ናብ መቃርስ ይሰደሉ ነበረ። ብርግጽ እቲ መጽሓፍ ከምዚ ሕጂ ቁጽሪ ተዋሂብዎ ኣይኮነን ዝተዳለወ፣ ነዚ ኣቦታት እዮም ንምክክትታሉ ክጠዕመና ቁጽሪ ዝገበርሉ (ከም መጽሓፍ ቅዱስ)። ቅድሚ ነዛ መጽሓፍ ምጽሓፉ፣ ኣቐዲሙ ብዛዕባ ናይ ኣህዛብ ኣምልኮ ጣኦት እትገለጽ መጽሓፍ Contra Gentes (Against Heathen) ሰዲዱሉ ነበረ። ስለዚ እዛ ስግዉ ቃል እትብል መጽሓፍ ናታ መቐጸልታ እያ።
ዕላማ ናይዛ መጽሓፍ
ጽማቚ
ብሓፈሻ እዛ መጽሓፍ ትሽዓተ ምዕራፍ ሃሊይዋ፣ እታ መበል ታሽዐይቲ መደምደምታ እያ። ኣብ ቀዳማይ ምዕራፍ ብዛዕባ ስነ-ፍጥረትን ዉድቀት ደቂ-ሰባትን ይገልጽ። ንሰብ ዝፈጠሮ ወልድ ምዃኑን፣ በዘይብኡ ካልእ ፈጣሪ ከምዘየልቦ፣ ይምህር። ወልድ (ጐይታናን ኣምላኽናን መድሓኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ) ንሱ ባዕሉ ንሰብ ስለዝፈጠሮን፣ ደጊሙዉን ከድሕኖ ዝኽእል ንሱ ምዃኑን ብዝተፈላለየ ኣገባብ የረድእ። ኣብዚ ንናይ ፍልስፍና ፕላቶን፣ ናይ ግኖስቲክ ትምህርቲን መልሲ ሂብሉ ንረኽቦ።
ካልአይትን ሳልሰይቲን ምዕራፍ ብዛዕባ ዝተፈጥረ ጸገምን መፍትሒን ይምህር። ማለት ኣዳም ዕጸ በለስ ምስ በልዐ ሞት ኣብ ልዕሊኡ ከምዝነገሰን፣ ናብ ደቂ ሰባትዉን እዚ ሞት ከምዝተመሓላለፈን ብምስትምሃር፣ ነዚ ኹሉ ፍታሕ ክኸዉን ዝኽእል እንታይ እዩ ብምባል ንኩሉ ነገር መርሚሩ፣ ኣብ መወዳእታ፣ እቲ እንኮ ፍታሕ፡ ወልድ ማለት ቃል ባዕሉ ስጋ ለቢሱ ከድሕነና ጥራይ ምኻኑ፣ ይምህረና።
ራብኣይን ሓምሻይን ምዕራፋት፣ ብዛዕባ ሞትን ትንሳኤኡን ኮይኑ፣ ስለምንታይ ሞቱ፣ ኣብ ቅድሚ ኩሉ ሰብ ተራእዩ፣ ትንሳኤኡ ግና ብዉሕዳት ተራእዩ፣ የረድእ። ዝቕጽላ ሰለስተ ምዕራፋት፣ ንኣይሁድን፣ ንኣህዛብን መልሲ ሂቡሉ ኣሎ። ኩለን ምዕራፋት ናይዚ መጽሓፍ ሓጸርቲ፣ ብሩሃት፣ ሎጂካዊን፣ መንፈሳዊን ኮይነን፣ ቋንቋ ቅዱስ ኣትናቴዎስ ግና ኣዝዩ ከቢድ እይ። ኮይኑ ግና እዘን ናይ መወዳእታ ሰለስተ ምዕራፋት ኣዝየ እየ ዝፎትወን።
እምበኣር ቀዳማይ ክፋል ጀባእ እብለኩም፣ ሓደራ ኣንቢብኩም፣ ሓንቲ ኣቡነዘበሰማያት ኣይትረስዑ።
ብክርስቶስ ድኹም ሓዉኩም
ብስም ኣቦን ወልድን መንፈስ ቅዱስን፣ ሓደ ኣምላኽ ኣሜን።
ሰላም ንዓኩም ይዂን ዝኸብርኩም ኣነበብቲ እዛ ብሎግ። ፍኖተ-ኣትናቴዎስ ናይ ብርዒ ስመይ ኮይኑ፣ ጽሑፋት ቅዱሳን ምንባብ ዝፎቱ፣ ኣብ ቤተክርስትያን ብክህነት ዘገልግልን፣ ንዝተመሃርክዎ ምስ ካልኦት ምክፋል ዝፎቱ፣ ድኹም ኣገልጋሊ እየ።
"'ናብ እግዚአብሔር ኣምላኽ ዝግባእ ክብሪ ከብጽህ እንከለኹ፣ ብክልተ መገዲ ክጽሊ ይኽእል። እቲ ሓደ፣ "ናብ ኣቦ ብወልድ ኣብ መንፈስ ቅዱስ" እዩ፣ እቲ ካልኣይ ድማ፣ "ናብ ኣብ ምስ ወልድን ምስኡ ዉን ምስ መንፈስ ቅዱስን" እዩ።" ቅዱስ ባሲልዮስ ዓቢ
ቀንዲ ዕላማ እዚ ብሎግ፣ ካብ ዘመነ ሓዋርያት ጀሚሩ ብቅዱሳን ኣቦታት ዝተሰጋገረ፣ ቃል ሓቂ ንኲሉ ኣንባቢ ንምክፋል እዩ። ግድፈት ጽሑፍን፣ ግጉይ ትርጉምን ክህሉ ስለዝኽእል፣ ኣብ ምእራምን፣ ሃነጽቲ ርእይቶ ኣብ ምሃብን ክትተሓባበሩኒ እንዳተላበኹ፣ ሕቶ ምስ ዝህልወኩም ክምልሰልኩም ይፎቱ።lልዕሊ ኲሉ ግና፣ "ቃል ሓቂ ከምቲ ዝግባእ ጌረ ምእንቲ ክነግር"ብጸሎት ክትዝክሩኒ ይምሕጸን።
ብክርስቶስ ድኹም ሓዉኹም
ፍኖተ ኣትናቴዎስ